Tại cuộc họp do Mặt trận tổ quốc VN tổ chức ngày 31/7, Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan có đến dự và nêu vấn đề đề nghị ngành giáo dục suy nghĩ, nghiên cứu và trả lời: có nên bỏ kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Chiều 1/8, Bộ GD-ĐT có buổi họp mặt và trao đổi với báo chí xung quanh ý kiến này. Chủ trì cuộc họp là Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển.

Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển khẳng định: “Vấn đề thi tốt nghiệp THPT và thi tuyển sinh ĐH nói riêng và thi-kiểm tra, đánh giá nói chung trong nhà trường phổ thông là một trong những mắt xích quan trọng của quá trình dạy học, có tác động lớn đến việc dạy và học cũng như liên quan đến quyền lợi và trách nhiệm của nhiều đối tượng trong xã hội.

 

Thi tốt nghiệp THPT là một trong những khâu quan trọng nhất của quá trình dạy học. Việc thi tốt nghiệp không chỉ đem lại kết quả để quyết định học sinh đỗ hay trượt tốt nghiệp THPT mà còn có chức năng khuyến khích, tạo động lực cho người học, giúp người học tiến bộ không ngừng.

Kỳ thi còn giúp cung cấp cho giáo viên, nhà quản lí những thông tin phản hồi hữu ích, giúp điều chỉnh quá trình dạy học và quản lí để cùng đạt mục tiêu dạy học ngày càng cao.

Đây là kỳ thi cuối cùng trong giai đoạn giáo dục phổ thông nên nó càng quan trọng và cần thiết cho dù các kỳ thi số thí sinh trượt tốt nghiệp chiếm một tỷ lệ nhỏ. Chính vì thế, lâu nay vấn đề này trở thành điểm nóng thu hút nhiều trí lực, gây nhiều băn khoăn, trăn trở cho lãnh đạo Đảng, Nhà nước và ngành giáo dục".

Trong những năm qua, thực hiện tinh thần Chỉ thị 33/2006/CT-TTg ngày 1/8/2006 của Thủ tướng Chính phủ về chống tiêu cực và khắc phục bệnh thành tích trong giáo dục, cuộc vận động “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”, kỳ thi tốt nghiệp THPT  đã từng bước được nghiên cứu, cải tiến theo hướng ở tất cả các khâu từ ra đề, coi, chấm thi và nhận xét đánh giá.

 

Đặc biệt, chú trọng việc tổ chức thi và kiểm tra nghiêm túc, đúng quy chế, đảm bảo khách quan, trung thực, công bằng và đánh giá đúng năng lực thực chất của học sinh trung học. Đồng thời tăng quyền chủ động và nâng cao trách nhiệm của các sở GD-ĐT trong việc thành lập các hội đồng coi thi, chấm thi, thanh tra, xét duyệt kết quả tốt nghiệp.

Với những cải tiến, đổi mới nêu trên cùng thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ, chất lượng giáo dục phổ thông đã có chuyển biến theo hướng tích cực. Vì vậy, kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT ngày càng chính xác hơn.

Bộ cũng đang tính toán việc cải tiến thi tốt nghiệp sao cho gọn nhẹ, hiệu quả mà vẫn đảm bảo được mục tiêu và yêu cầu của kiểm tra đánh giá. Đây là việc làm rất khó, cần giải quyết đồng bộ với mục tiêu, nội dung, phương pháp dạy học,…Đổi mới có lộ trình, trên cơ sở nghiên cứu một cách thận trọng.

Đó là kết quả từ việc chúng ta đã có nhiều cố gắng nỗ lực trong cả dạy và học, thi cử. Cần thẳng thắn rằng dù Bộ GD-ĐT có họp, chỉ đạo các địa phương làm nghiêm túc nhưng năm nay tỉ lệ tốt nghiệp THPT nhiều địa phương cao chót vót là chưa thực chất.

Nhiều địa phương đang có tỉ lệ tốt nghiệp cao quá, nay làm nghiêm tỉ lệ giảm là dễ hiểu. Khi chất lượng dạy và học được nâng lên, tỉ lệ tốt nghiệp nâng lên mới là chuyện bình thường.

Riêng câu hỏi bao giờ việc dạy và học đúng là thực chất rất khó trả lời chính xác khi nào.

Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan đề nghị ngành giáo dục suy nghĩ, nghiên cứu xem có nên bỏ kỳ thi tốt nghiệp THPT hay không.

Không chỉ ở VN, nhiều nước vẫn tổ chức kỳ thi tốt nghiệp phổ thông nhằm xác nhận chất lượng và hiệu quả đầu tư quốc gia, còn tuyển sinh vào ĐH-CĐ thường giao quyền tự chủ cho nhà trường.

Ở Mỹ, số lượng bang tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT đang ngày càng tăng lên. Năm 2005 có 22 bang, đến 2010 có 28 bang. Có nước đã thực hiện việc bỏ thi tốt nghiệp như Nga nay đang cân nhắc việc khôi phục trở lại kỳ thi này.

Nhưng cũng có những nước đang cân nhắc việc bỏ kỳ thi tốt nghiệp THPT. Vì vậy việc duy trì hay không kỳ thi tốt nghiệp THPT cần phải được nghiên cứu, cân nhắc rất kỹ.

Thực tế ở nước ta, các kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH có nhiều điểm tương đồng nhưng được tổ chức khá gần nhau vì thế có thể gây nhiều bức xúc xã hội. Vấn đề đặt ra ở đây là cần suy nghĩ để đổi mới đồng bộ cả thi – công nhận tốt nghiệp THPT với tuyển sinh ĐH-CĐ.

Có thi tốt nghiệp hay không, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: tâm lý tự giác, quan niệm bằng cấp, có muốn thi tuyển lấy người tài thực sự,...

Nếu cần người có năng lực thật thì thi cử sẽ nhẹ nhàng hơn. Lúc đó do nhu cầu, người học phải tự học.

Bộ GD-ĐT đã và đang tổ chức nghiên cứu và đưa định hướng đổi mới các kỳ thi-công nhận tốt nghiệp THPT cũng như tuyển sinh ĐH vào Đề án Đổi mới căn bản toàn diện Giáo dục - Đào tạo Việt Nam cũng như Đề án Đổi mới chương trình và sách giáo khoa sau 2015. Sau khi các đề án này được thông qua, phê duyệt, Bộ sẽ công bố phương án đổi mới để xin ý kiến rộng rãi các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân trước khi quyết định chính thức.

Tuy nhiên, trong hoàn cảnh hiện nay nếu không thi tốt nghiệp THPT chất lượng dạy và học sẽ đi xuống.