Chỗ để tiền an toàn nhất của H. là ở trong túi quần. Bất kể giờ học, giờ chơi hay trong tất cả mọi hoạt động, em còn kiêm thêm nhiệm vụ “canh chừng” khoản tiền quỹ lớp.

Chỉ trong một thời gian ngắn, ở TPHCM và Hà Nội đều có trường hợp học sinh (HS) uống thuốc tự tử được cho là vì lý do đánh mất tiền quỹ lớp. Ít ai biết rằng hiểm họa “chắc chết nếu mất tiền quỹ” luôn treo lơ lửng với không ít học trò mang danh thủ quỹ.

Khổ như giữ chức thủ quỹ

Trừ bậc tiểu học tiền quỹ lớp thường do giáo viên hoặc phụ huynh trực tiếp đứng ra quản lý thì ở bậc học THCS và THPT ở TPHCM, hầu hết các lớp đều có quỹ. Khoản quỹ này có thể được thu theo kỳ, theo tháng hoặc theo tuần đối với tất cả các HS trong lớp để chi cho các khoản như tiền học liệu, hoạt động ngoại khóa, ngày hội…

Nhiều lớp, quỹ lên đến tiền triệu và thường do chính HS trong lớp giữ khoản tiền này. Việc giữ tiền quỹ lớp vô cùng rắc tối nhưng không phải “tay cầm quỹ” nào cũng hình dung hết được những khó khăn vì các em suy nghĩ rất đơn giản khi chưa gặp sự cố.

Không có kỹ năng quản lý tài chính, học trò gặp khó khăn trong việc giữ quỹ lớp (Ảnh chỉ mang tính minh họa)

“Lúc nào em cũng mang tiền theo người, em để sâu trong túi quần. Hôm nào giờ nghỉ, giải lao mà lớp khóa cửa em mới để trong cặp”, H hồn nhiên như thể… đó là một sáng kiến của mình.

Nhắc đến những bất tiện mình gặp phải khi khư khư giữ tiền, H. mới nghĩ ngợi: “Khi học hay khi chơi em cũng canh cánh giữ tiền, lâu lâu lại thò tay vô túi xem sợ rơi mất, thế nên em cũng không được chạy nhảy thoái mái như các bạn. Nhiều hôm trong giờ học em cũng ngồi kiểm tra lại tiền”.

Em Nguyễn C.D., lớp 8, cùng trường với em H. cho biết, trước đây mỗi HS đóng 5.000 đồng mỗi tuần cho quỹ lớp, mới đây giãn ra 2 tuần đóng một lần do bạn thủ quỹ giữ. Sau hai lần bạn thủ quỹ để tiền trong cặp bị mất, mỗi lần vài chục nghìn nên cuối cùng phải giao cho cô giáo chủ nhiệm giữ.

Theo D., khi bị mất tiền, bạn thủ quỹ cũng rất lo lắng, sợ bạn bè nghĩ mình dùng tiền tiêu xài nhưng may là… “Ở lớp em đã có nhiều bạn bị mất đồ dùng, mất tiền nên chắc vì thế bạn thủ quỹ mới dám báo với cô”.

Không chỉ lo giữ tiền, thủ quỹ còn phải “gánh” trách nhiệm như thể chủ nợ… đi đòi nợ. Một nữ sinh khổi 12, Trường THPT Võ Thị Sáu là thủ quỹ cho biết theo quy định của lớp mỗi HS đóng quỹ 20.000 đồng/tháng, tính ra mỗi tháng em giữ gần cả triệu đồng, luôn mang tâm lý lo lắng. Chưa kể bạn chây ì không đóng tiền nên HS này cứ phải lèo nhèo như đi hỏi nợ.

“Chính các bạn đóng tiền cũng khổ. Nhiều bạn gia đình khó khăn thì phải dành dụm tiền ăn sáng, tiền bố mẹ, còn các bạn có điều kiện thì hay chi tiêu hụt nên cũng thường xuyên… hoãn đóng”, nữ sinh này cho hay.

Mất tiền… chắc chết!?

Được tin tưởng chọn là “thần giữ của”, các em HS gặp những bất tiện nhất định nhưng không mấy bận tâm, lo lắng nếu mọi việc trôi chảy. Chỉ khi có tình huống hay sự cố không hay xảy ra với tiền chung này, có em trở nên luống cuống, bế tắc…

Chưa nói đến việc đánh mất tiền, khi không thu đủ tiền, vào sai sổ sách cũng đã làm nhiều thủ quỹ hoang mang. Chưa kể đến việc có sẵn tiền trong người, học trò rất dễ chi tiêu cá nhân thâm hụt vào quỹ lớp nên phải tìm cách bù đắp. Đã có trường hợp thủ quỹ lấy tiền của bạn hoặc về nhà xin hoặc trộm tiền của bồ mẹ để bỏ vào quỹ lớp… Khi đặt ra tình huống nếu đánh mất tiền quỹ lớp, nhiều thủ quỹ HS thốt lên “Chắc chết quá!”.

Học trò ở TPHCM trong lớp học giáo dục tài chính do Hội bảo vệ trẻ em Việt Nam tổ chức.

Cách xử lý tình huống của cô lớp trưởng này đúng là không có gì để chê, rất đáng để các các thủ quỹ học trò khác học hỏi. Thế nhưng, đó chỉ là tình huống giả định còn thực tế H. kể, có lần em sợ tái mặt khi không thấy tiền quỹ lớp trong người, may sau đó nhớ ra là để quên trong túi quần ở nhà tắm.

Theo quy định của Sở GD-ĐT TPHCM, các lớp tại các trường học hiện nay không được thành lập quỹ lớp nhưng thực tế quỹ lớp này hầu hết tồn tại ở các lớp và chủ yếu giao cho một em HS được tin tưởng giữ. Giữ khoản tiền chung của hàng chục HS nhưng các em không có kỹ năng quản lý tiền bạc, lập sổ sách, quyết toán hay cách xử lý các tình huống có thể xảy ra.

Chưa kể, việc qũy lớp thu công khai nhưng vẫn được coi là “quỹ ngầm” của học trò nên nhà trường hay giáo viên cũng ít can thiệp vào. Điều này dẫn đến các em càng ít cơ hội được chia sẻ, tư vấn về việc quản lý tiền quỹ lớp mà phải “tự bơi”.